5 głównych przyczyn zespołu suchego oka
Częstotliwość występowania zespołu suchego oka (ang. dry eye syndrome, DES) jest dość wysoka wśród użytkowników soczewek kontaktowych i nierzadko prowadzi do porzucenia soczewek na rzecz okularów. Przyczyny DES u poszczególnych pacjentów mogą być jednak różne i aby w pełni zrozumieć ten problem, należy brać pod uwagę kilka możliwych czynników:
- Dysfunkcja gruczołu tarczkowego
Dysfunkcja gruczołu tarczkowego, inaczej dysfunkcja gruczołu Meiboma (Meibomian Gland Dysfunction, MGD) występuje wtedy, gdy gruczoł ten jest zablokowany lub jego funkcjonowanie jest zaburzone i nie wydziela on dostatecznej ilości łoju do filmu łzowego. W efekcie film łzowy łatwo wyparowuje, co powoduje suchość oczu. Sądzi się, że MGD jest główną przyczyną zespołu suchego oka.
- Pora roku
Zima oraz wczesna wiosna są szczególnie uciążliwe dla użytkowników soczewek kontaktowych. Ma to związek z tym, że zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz powietrze jest suche, przez co powierzchnia oka oraz soczewki kontaktowej szybciej wysycha. W lecie sytuacja nie ulega większej poprawie, zwłaszcza w pomieszczeniach klimatyzowanych, gdzie wilgoć również jest usuwana z powietrza, powodując nawroty objawów.
- Zaburzone widzenie stereoskopowe
Zaburzenia widzenia stereoskopowego (inaczej przestrzennego, binokularnego) występują wtedy, gdy oczy nie są w stanie ustawić się w odpowiednim ułożeniu względem siebie. Aby uniknąć rozmazanego obrazu, osoby cierpiące na tę przypadłość mają tendencję do "wytężania wzroku", które prowadzi do przemęczenia mięśni gałki ocznej. Takie przemęczenie daje objawy podobne do zespołu suchego oka: uczucie zmęczenia oczu, suchość itp. Badania pokazują, że istnieje istotna statystycznie korelacja pomiędzy problemami z widzeniem przestrzennym a objawami zespołu suchego oka i że prawie 50% użytkowników soczewek kontaktowych z zespołem suchego oka cierpi również na zaburzenia widzenia przestrzennego.
- Cukrzyca
Wyniki niedawnych badań pokazują, że cukrzyca może wywoływać nasilone objawy zespołu suchego oka, często sprawiając, że noszenie soczewek staje się niemożliwe. Ma to zwłaszcza miejsce u osób z komplikacjami wywołanymi cukrzycą. Naukowcy próbują wyjaśnić związek pomiędzy cukrzycą a suchymi oczami. Jedna z obecnie przyjętych hipotez mówi, że czynnikiem odpowiedzialnym za suchość oczu u osób z powikłaną cukrzycą jest neuropatia cukrzycowa. Aby oczy były odpowiednio nawilżone, układ nerwowy musi prawidłowo działać i kontrolować ilość wydzielanego filmu łzowego, co u osób z neuropatią nie występuje. Ponadto cukrzyca prowadzi do dysfunkcji gruczołu tarczkowego, która, jak już wspomniano wcześniej, stanowi główną przyczynę zespołu suchego oka.
- Zwiększona wrażliwość na ból
Badania pokazują, że osoby o zwiększonej wrażliwości na ból mogą uskarżać się na objawy zespołu suchego oka przy jednoczesnym braku klinicznych objawów tegoż schorzenia. Dociekania naukowe na ten temat zapoczątkowano w związku z występującą rozbieżnością pomiędzy rzeczywistymi objawami klinicznymi zespołu suchego oka a subiektywnymi doniesieniami samych pacjentów. Powodem był również fakt, że narzędzia kliniczne używane do oceny suchego oka często nie są w stanie przewidzieć objawów w sposób prawidłowy.
Podczas wspomnianego badania naukowcy porównali wyniki kwestionariusza określającego poziom wrażliwości na ból (Pain Sensitivity Questionnaire, PSQ) z wynikami kwestionariusza opisującego wskaźnik zaburzeń powierzchni oka (Ocular Surface Disease Index, OSDI). Analiza wykazała pozytywną korelację pomiędzy tymi dwoma wynikami. Oznacza to, że poziom wrażliwości na ból ma znaczący wpływ na postrzegany komfort noszenia soczewek kontaktowych, a kwestionariusz PSQ jest użytecznym narzędziem do jego pomiaru.
